Hidroelektrik Potansiyeli
Coğrafya TR 21 Mayıs 2020
Ülkeler, toplumun ve sanayinin ihtiyaç duyduğu elektrik enerjisini karşılayabilmek için mümkün olduğu kadar ithal enerjiler yerine ülkenin dışa bağımlılığını azaltmak için yerli enerjileri tercih etmektedirler. Bu yüzden var olan enerji kaynaklarının potansiyelinin belirlenmesi son derece önemlidir.
Doğduğu yerden döküldüğü yere kadar akıp gitmekte olan akarsuyun belli bir enerjisi vardır. Hidroelektrik santraller (HES), akarsulardaki bu enerjiden yararlanılarak elektrik üretilen tesislerdir .
Hidroelektrik santralleri iki tiptir.
1.Biriktirmeli Hidroelektrik Santraller (Baraj)
Akarsuların yolunu baraj denilen beton, toprak ve kaya dolgulardan yapılan yüksek bir yapı ile keserek arkasında göl oluşturan tesislerdir.
2.Biriktirmesiz Hidroelektrik Santraller (Nehir Santralı)
Akarsularda seviyeyi kabartmak için yaklaşık 10 metreden az yüksekliğe sahip, bağlama denilen bir set çekilir ve su, tünele yönlendirilir (Tünel girişinde kum ve çakıl taneleri gibi katı maddeler basınçlı borular ve türbin çarklarını aşındırmaması için çökeltilir). Yönlendirilen su ile türbin döndürülür ve elektrik üretilir. Hidroelektrik santralin kuruluşundaki ilk adım akarsuyun hidroelektrik potansiyelini belirlemektir.
Hidroelektrik santrallerinin yer seçiminde önemli özellikler göz önüne alınarak karar verilir bu özellikler nedir dendiğinde sıralarsak eğer;
1- Akarsuyun akımı yüksek ve devamlı olmalı,Akarsu yatak eğimi fazla olmalıdır.
2- Akarsuyun boyuna profilinde suyun düşürülebileceği eğim kırıklığının olması gerekir.
3- Hidroelektrik santral baraj şeklinde inşaa edilecek ise akarsuyun en dar yeri seçilmelidir. Çünkü buralar hem daha dayanıklı, hem de set yapılacağı için daha ekonomiktir.
4- Suyun birikebileceği bir çanağın olması gerekir. Çanak belirlenirken su bölümü hattındaki yükselti değerlerine dikkat edilmelidir. Aksi halde barajda birikecek su başka alanlara yönelir.
5- Baraj yapılacak alanda milli parklar, tarihi kalıntılar, peribacaları gibi turistik değerler olmamalıdır. Verimli tarım alanları mümkün olduğunca su altında bırakılmamalıdır.