Farklı Kriter Farklı Bölge

Farklı Kriter Farklı Bölge

Coğrafya TR 19 Mayıs 2020

ORTAK PAYDA: BÖLGE
1.    Sınıfınızın diğer sınıflardan farklı ve diğer sınıflara benzer özellikleri nelerdir? Listeleyiniz.
2.    Yaşadığınız yeri, çeşitli özelliklerini göz önünde bulundurarak bölgelere ayınnız. Ayırdığınız böl-
geleri ve ayırma kriterlerini bir rapor hâline getirerek ürün dosyasına koyunuz.
BÜTÜNDEN PARÇAYA
Dünya, doğal ve beşerî özellikleri bakımından birbirinden farklı alanlardan meydana gelmiştir.Bir
alanın başka bir alandan aynlabilmesi İçin kendine has bazı özelliklere sahip olması gerekir Bu özel-
likler bölge kavramını İfade eder. Bölge; yer şekilleri, İklim, bitki örtüsü gibi doğal özellikler İle beşeri
ve ekonomik özellikler bakımından ortak bir paydanın İfadesidir. Siz de bu bilgilere dayanarak Dün-
ya’daki bölgelere örnekler bulunuz.
Coğrafi bölgeleri belirlemede doğal koşullann tek başına yeterli olmaması nedeniyle tanm, sanayi,
ticaret, turizm, yoğun nüfuslu bölgeler gibi sınıflandırmalar yapılmaktadır.

Aşağıda bölgeler üç ana gruba aynlarak bu bölgelere birer örnek verilmiştir. Siz de şekildeki boş
yerlere birer bölge İsmi yazınız.

^giTrmnwrnrn!m
Aşağıda farklı kriterlere göre oluşturulmuş bölgeler İle İlgili bilgi verilmiştir. Bu bilgiler doğrultusun-
da bahsedilen bölge İsimleri İle bu bölgede bulunan ülkeleri atlasınızdan yararlanarak belirleyiniz ve
harita altındaki boşluğa yazınız.
Bilinen İlk medeniyetlerin kurulduğu topraklardır. Günümüzde İse,yüzlerce yan ürünüyle birlikte sanayileşme sürecinin vazgeçilmez ham maddesi olan petrolü topraklarında barındıran nadir bölgelerdendir.Önemini daima muhafaza etmektedir. Bu nedenle büyük devletlerin İlgisini her zaman üzerine çeker, üç büyük dinin merkezi olması bölgeye ayn bir önem kazandırır.
Mescidi Aksa
Bölge adı:
ülkeler:

Yarımadaya İlk gelen kavimler Normanlar ve Vikinglerdir. Yarımadanın kıyılan girintili çıkıntılı ve büyük kesimi düzlüklerle kaplıdır. Aynca pek çok göl vardır. Yanmadayı ağ gibi ören bir akarsu sistemi bulunur. Bölgenin güney kısımlannda kışları uzun ve soğuk, yazlan İse serin geçen bir İklim görülür. Kuzey kesiminde İse kutup İklimi hâkimdir.Batı kesimlerdeki bol yağış, doğuya ve güneye doğru gidildikçe azalır. Verimli topraklann azlığı ve elverişsiz İklim şartlan yüzünden tanm sınırlıdır.Buna karşılık buradaki ülkelerde sanayi,hayvancılık, ormancılık ve balıkçılık çok gelişmiştir.

Bölge adı: .............................
ülkeler:    .........................

Bölge sınırlarının çiziminde, doğal unsurlar yaygın olarak kullanılan kriterler arasında yer alır. Yüzey şekilleri, İklim özellikleri, su durumu, bitki örtüsü esas alınarak çeşitli bölgeler oluşturulur. Doğal unsurların değişmesi çok uzun zaman aldığından bu kriterlere göre çizilen bölge sınırlan da kısa sürede değişmez. Akdeniz İklim bölgesi, Hİmalaya dağlık bölgesi, Amazon orman bölgesi bu bölgelere örnek oluşturur.
Aşağıdaki fiziki haritayı İnceleyerek bu haritada nasıl bir bölge ayınmına gidilebilir? Açıklayınız.

Yandaki haritada ABD’de 100 bin kişi başına düşen motorsikletlerin yoğunluk bölgeleri görülmektedir.
1.    Sizce bu bölgeler neye göre oluşmuştur?
2.    Bu sınırlar İlerİki zamanlarda herhangi bir değişim gösterebilir mİ?

Ekonomik özelliklere bağlı olarak oluşturulan böge sınırlan zamanla değişebilir. Örneğin, tanm bölgesi olan yerler daha sonra sanayi bölgesi hâline gelebilir. Daha önce hiçbir çekici özelliği olmayan bazı yerler sonradan bulunan tarihî bir kalıntı, doğal bir güzellik veya farklı bir kültürel aynntıya bağlı turizm bölgesine dönüşebilir.
Bununla birlikte gelir düzeyine göre de bölgeler oluşturulabilir. Bu ayrımda birbirine yakın gelir düzeyine sahip bölgeler aynı sınıfta toplanır.
---------------------------------------------------------------------------------------
Aşağıda aynı gelir düzeyi göz önüne alınarak dünya ekonomik sınıflandırma bölgeleri oluşturulmuş-
tur. Bu haritayı İnceleyerek aşağıdaki sorulan cevaplayınız.
1.    Haritaya göre hangi gelir grubunda yer alan ülkeler daha fazladır?
2.    Bölge sınırlan İle İdari sınırlar arasında nasıl bir İlişki vardır?
3.    Bu sınırlar zamanla değişebilir mİ? Neden?

BÖLGE SINIRLARI KESİN HATLARLA AYRILABİLİR MI?
Bölge sınırları çoğu zaman kademeli bir geçiş gösterir. Bu durum İklim bölgelerinde çok belirgindir.
Örneğin, Karedeniz İklim bölgesinden karasal İklim bölgesine geçilirken her İki İklim tipinin özelliklerini
yansıtan ara bölgeler bulunur. Bitki örtüsü bölgelerinde de buna benzer bir geçiş görülür. Orman bölge-
lerinden bozkır bölgesine geçilirken bozkır ve orman karışımından oluşan bitki bölgesi mevcuttur. Bu
nedenle bölge sınırlannı kesin hatlarla birbirinden ayırmak oldukça güçtür.

Bu bilgiler ışığında, sizce bölge sınırları kesin hatlarla birbirinden ayrılabilir mi? Tartışınız.
BÖLGE SINIRLARI DEĞİŞİR MI?
Bölge sınırlan zamanla değişebilir. İşlevini yitiren bölgeler ortadan kalkar ve yerini yeni bölgelere
bırakır. Örneğin, Orta Anadolu’da geniş alan kaplayan orman bölgeleri, daha çok beşerî etkenlere bağlı
olarak günümüzde yerini bozkır bölgelerine bırakmıştır. Buna benzer duruma siyasi bölgelerde de rast-
lanır. Devletler arası İlişkilere bağlı olarak askerî ve siyasi birlikler oluşturulur. Bu bölge sınırlan yeni üye
ülkelerin birliğe dahil olması İle genişler ve böylece kuruluş dönemi haritası İle son dönem haritası
arasında belirgin farklar görülür. Buna AB teşkilat örnek verilebilir.

NATO’nun kurulduğu yıldan günümüze kadar bu teşkilata üye olan ülkeleri bularak listeleyiniz.
Farklı dönemlerde bu teşkilata katılan üyeleri kitabınızın sonundaki Dünya dilsiz haritasından faydala-
narak ayrı renklerde boyayınız. Buna göre;
NATO’nun kuruluş dönemi haritası İle günümüzdeki haritası arasında ne gibi farklar gördünüz?
Siz de sınırları değişen bölgelere örnekler bulunuz.
Yaptığınız çalışmayı ürün dosyanıza yerleştiriniz.

İşlevini yitirip tamamen ortadan kalkan bölgeler daha çok siyasi bölgelerdir. Örneğin; 1937 yılında
Türkiye, İran, Irak ve Afganistan tarafından kurulan Sadabad Paktı zamanla İşlevini yitirerek ortadan
kalkmıştır. 1934 yılında Türkiye, Romanya, Yunanistan ve Yugoslavya tarafından kurulan Balkan Paktı da
aynı şekilde ortadan kalkmıştır. Buna karşın çeşitli ülkelerin bir araya gelmesi İle yeni siyasi bölgeler de
oluşturulabilir. Örneğin; Bangladeş, Endonezya, İran, Malezya, Mısır, Nijerya, Pakistan ve Türkiye tarafın-
dan kurulan D8 (Türkiye,İran,pakİstan,bangladeş,malezya,endonezya,mısır ve nİjerya.Bu sekiz ülkenin-
refahyol Hükümeti Başbakanı Necmettin Erbakan önderliğinde bir araya gelerek oluşturmuş bir orga-
nizasyondur) teşkilatı bu tür bölgelere örnek gösterilebilir.

G Günümüzde işlevini yitirmiş olan Sadabad Paktına 1937 yılında üye olan ülkelerin oluşturduğu bölge.
Balkan Paktı, D8, NAFTA (Kuzey Amerika Ekonomik İşbirliği Örgütü) ve KEİB (Karadeniz
Ekonomik İş Birliği) kuruluşlarına üye olan ülkeleri araştırarak bulunuz. Kitabınızın sonunda yer alan
Dünya dilsiz haritasından faydalanarak bu teşkilatlara üye ülkeleri aynı renkte boyayınız. Yaptığınız
çalışmayı ürün dosyanıza yerleştiriniz.
BÖLGE SINIRLARI NASIL OLUŞTURULUR?
Son yıllarda bölge sınırlarının çizilmesinde yaygın olarak kullanılan kriter, bölgelerin İşlevsel özellik-
leridir. Örneğin, nüfus planlaması İçin bölgeler oluşturulurken nüfus verilerinden faydalanılarak çeşitli
bölgeler belirlenir. Bunlara yoğun nüfuslu ve seyrek nüfuslu bölgeler örnek verilebilir. Aynı şekilde
tanmsal bölge sınırlan belirlenirken tarımsal veriler kullanılır. Kültür bitkilerinin dağılışını gösteren böl-
geler buna örnektir.
Aşağıda görüldüğü gibi, nüfusun alansal dağılışı dikkate alınarak Dünya nüfus yoğunluğu haritası
oluşturulmuştur. Haritayı inceleyerek nüfusun en çok nerelerde yoğunlaştığını söyleyiniz. Sizce
bu durumun sebebi ne olabilir?

DOĞAL VE BEŞERİ BÖLGE SINIRLARI ÇAKIŞIR Mİ?
Siyasi bölgeleri gösteren haritalara bakıldığında siyasi bölge sınırlarının ülke sınırlannı takip ettiği
görülecektir. Örneğin, Birleşmiş Milletlere üye ülkeler haritasında ülke sınırları takip edilir. Fakat bölge
sınırlan çok farklı amaçlarla oluşturulduğu İçin bu sınırlar her zaman İdari sınırlar İle çakışmaz. Örneğin,
Antalya İlinin güney kesimleri Akdeniz İklim bölgesi sınırlan İçinde yer alırken kuzey kesimleri karasal
İklim geçiş bölgesinde yer alır.
1.    Aşağıda yer alan A ve B haritalannı karşılaştırınız. Siyasi sınırlarla jeotermal bölge sınırlannın çakış-
mamasının nedenlerini açıklayınız.
2.    Siz de evinizde dünya İklim ve bitki örtüsü haritası İle dünya İdari sınırlannın çakışıp çakışmadığını
karşılaştınnız.

Aşağıdaki ifadelerin karşısındaki boşluğa doğru olanlar için “D”, yanlış olanlar için “Y” yazı-
nız.
1.    Yeryüzündekİ küçük bir alandan başlayarak ülke, kıta ve hatta bütün yeryüzü bir bölge olarak
kabul edilebilir.    (    )
2.    Bölge sınırlan siyasi olarak çizilen ülke sınırlanyla her zaman çakışır.    (    )
3.    Kullanılan kritere bağlı olarak tanımlanabilecek çok sayıda bölge vardır.    (    )
Aşağıdaki sorulan cevaplayınız.
1.    Aşağıdaki haritada gösterilen bölgeler hangi kriterlere göre oluşturulmuştur?
2.    Aşağıda verilen fotoğraflar hangi bölgeleri temsil etmektedir? Bu bölgeler hangi kriterlere göre
oluşturulmuştur? Altlanndakİ boşluklara yazınız.

Bunu Paylaşabilirsiniz.

Kıta nedir ve kaç tane kıta vardır?

Coğrafya TR 14 Ocak 2024

YKS'ye Hazırlık Bambu Ağacına Benzer

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Adı Günümüzde Var Olmayan Ülkeler

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Pharos-İskenderiye Feneri

Coğrafya TR 12 Şubat 2023

Büyük Rift Vadisi Nereye Diyoruz

Coğrafya TR 07 Şubat 2023

Ökümen

Coğrafya TR 17 Aralık 2020

Aysberg

Coğrafya TR 01 Ocak 2021

Anökümen

Coğrafya TR 17 Aralık 2020

Aerosol

Coğrafya TR 01 Ocak 2021

Abrazyon Platformu

Coğrafya TR 16 Aralık 2020