Şehirleşme, Sanayi ve Göç İlişkisi

Coğrafya TR 21 Mayıs 2020

Şehirlerin Doğuşu; İnsanların ortaya çıktığı ilk dönemlerde bilgi birikimi ve teknoloji eksikliği gibi nedenlerle yaptıkları ekonomik faaliyetler kısıtlıydı.Teknolojideki gelişmeler, bilgi düzeyindeki artış, doğal kaynakların keşfi ve işletilmesi, nüfus artışı, ihtiyaçların çeşitlenmesi, tüketimin artması ve tüketim alışkanlıklarının değişmesi, sosyal-ekonomik ve kültürel yapının hızlı bir değişim ve dönüşüm yaşaması beraberinde ekonomik faaliyetlerin çeşitlenmesini ve hızlı bir sanayileşme sürecini getirdi.Sanayileşmenin hız kazanması şehirleşmedeki artışı doğururken beraberinde göç ve çevre sorunlarını da getirmiştir.

Şehirleşmenin Tarihsel Gelişimi;

İlk çağ: İlk çağlarda verimli toprak ve uygun doğa koşullarının bulunduğu alanlar yerleşim yeri olarak kabul edilmiştir. 

• Şehirleşmede etkili olan faktör verimli tarım alanlarıdır.

Ortaçağ: Özellikle dini yönden şehirleşme ön plan çıkıyor. Yine bu dönemde verimli tarım arazileri üzerinde yer alan ve ulaşım bakımından elverişli alanlarda şehirleşme ön plan çıkıyor. Liman özelliği gösteren ticaretin geliştiği merkezler, Siyasi ve askeri merkezler ve dini mabetlerin bulunduğu alanlar gelişme göstermiştir.

• Şehirleşmede etkili olan faktörler ticaret, ulaşım, dini merkezler, liman özelliği ve verimli tarım topraklarıdır.

Yeni Çağ: Şehirleşme konusundaki en önemli gelişmeye Sanayi Devrimi neden olmuştur. Sanayi alanındaki buluş ve icatlar şehirlerin önemini artırmış, özellikle kırsal alanlardaki göçlerle beraber Avrupa şehirleri yoğun bir nüfus akımı ile karşılaşmıştır. Yoğun göçlerle beraber kent dokuları da bozulmaya başlamıştır. Sanayi tesisleri şehir merkezlerinde kalırken modern şehirlerin etrafında sanayi işçilerinin yaşadığı plansız ve altyapı hizmetlerinden yoksun yeni yerleşme alanları oluşmaya başlamıştır.

Şehirleşmede etkili olan faktör sanayi devrimidir.

Günümüzde: Günümüz şehirlerinde sanayi faaliyetleri, ulaşımın elverişli olduğu alanlar, Pazar özelliği gösteren nüfusun kalabalık olduğu bölgeler, turizm, eğitim ve kültürel özellikleri olan merkezler de kurulmuştur.

Şehirleşmede etkili olan faktörler Sanayi, ticaret, ulaşım, turizm, eğitim ve kültürel faaliyetlerin gelişmiş olmasıdır.

Göç ve Kentleşme İlişkisi

Göç olgusu, sosyal bir hareket olmasına karşın, ekonomik yaşamdan kültürel yaşama kadar hayatın her yönünü etkileyen temel bir değişimdir.

Göç ve kentleşme arasındaki ilişki, kentlerin çekici faktörleri ile kırsalın itici faktörlerinden kaynaklanmaktadır.

Göçe neden olan çekici faktörler:

• İnsanların içinde bulunduğu standartları yükseltme isteği
• Daha iyi eğitim alma isteği
• Sağlık alışveriş gibi sosyal hizmetlerden daha iyi yararlanma isteği
• Kariyer yapma isteği
• Daha yüksek ücretli bir iş bulma isteği
• Kişisel özgürlük ve inançları daha iyi yaşama isteği
• Arkadaş, aile, akraba ve aynı kültürdeki insanlarla birlikte olma isteği
• Kentlerin çekiciliği

Göçe neden olan itici faktörler şunlardır:

• Savaşlar
• Doğal afetler
• Sosyal hizmetlerin yetersizliği
• Temel ihtiyaçların karşılanmasındaki zorluklar
• İşsizlik
• Dini, siyasi ve etnik baskılar
• Güvenlik ihtiyacı
• Baraj ve yol yapımı gibi devlet planlarının etkisi

Göçün Mekânsal Etkileri

Göç Veren Yerlerdeki Etkiler

• Sosyal yatırımların verimsiz olması
• Tarım ve hayvancılıkta üretim kaybı
• Kamu ve özel sektöre ait yatırımların azalması

Göç Alan Yerlerdeki Etkiler

       Çevre kirliliği

• Görüntü kirliliği (Plansız-Çarpık kentleşme, gecekondulaşma, sanayi tesislerinin kent içinde kalması)
• Gürültü kirliliği
• Konut sıkıntısı
• Doğal kaynakların hızla tükenmesi (orman-tarım alanı-mera kaybı)
• Alt yapı yetersizlikleri (Belediye hizmetlerinde aksama)
• Sosyal hizmetlerde aksama
• Kent dokusunun bozulması
• Farklı kültürler arası çatışma
• Getto adı verilen hem mekânsal hem de kültürel bakımdan soyutlanmış bölgelerin ortaya çıkması
• Arsa ve arazi fiyatlarının artması

Bunu Paylaşabilirsiniz.